Διαπροσωπικές διαφορές και συγκρούσεις μεταξύ ανδρών ενώπιον του λόγου που μετράει.
Μια ανθρωπολογική προσέγγιση του «σασμού».
Συγγραφέας: Άρης Τσαντηρόπουλος
Η ΕΠΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΗ «επίλυση διαφορών», δηλαδή ο τρόπος διευθέτησης σχέσεων αντίθεσης, έχθρας ή σύγκρουσης μεταξύ ατόμων, ομάδων ή ακόμα και εθνών αποτελεί ένα ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα, καθώς μπορεί να επιφέρει ρήξεις στον κοινωνικό δεσμό. Άλλωστε αυτές αποτελούν ένα κατεξοχήν αντικείμενο ενασχόλησης κάθε μορφής εξουσίας είτε της προνεωτερικής εποχής (αυτοκράτορας, ηγεμόνας κ.λπ.) είτε του συνταγματικά θεσπισμένου δικαίου της νεωτερικότητας. Επίσης, οι κοινωνίες έχουν υιοθετήσει ποικίλες τακτικές επίλυσης διαπροσωπικών διαφορών, από τις οποίες άλλες είναι εθι- μικά καθορισμένες και συνεπώς διαφοροποιημένες ιστορικά και πολιτισμικά, ενώ άλλες είναι συνταγματικά κατοχυρωμένες. Όσον αφορά τις πρώτες, αυτές μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο κατηγορίες: στη διαιτησία και τη με- σολάβηση. Στην πρώτη, η διαφορά δύο ατόμων παρουσιάζεται ενώπιον ενός ανεξάρτητου τρίτου, που μπορεί να είναι ένα ή περισσότερα πρόσωπα, τα οποία καταλήγουν σε μια απόφαση, με ισχύ δεσμευτική ή μη για τους αντιδίκους.
Στη μεσολάβηση, η παρέμβαση τρίτων σε μια διαφορά δεν είναι δεσμευτική για αυτούς που εμπλέκονται στη διαμάχη και μπορεί να έχει στόχους όπως την εύρεση λύσης σε παράπονα, τη συμφιλίωση, τον διακανονισμό και τον συμβιβασμό. Αναφορικά με τους συνταγματικά κατοχυρωμένους τρόπους επίλυσης διαφορών εξωδικαστικά, στο Δίκαιο του ελληνικού κράτους (όπως και πολλών άλλων σύγχρονων κρατών) υπάρχει η σχετική πρόβλεψη· οι τρόποι αυτοί, στη νομική ορολογία, αποκαλούνται «δυνατότητες εναλλακτικής επίλυσης των διαφορών» και για την ύπαρξή τους «ο δικηγόρος οφείλει να ενημερώνει τον εντολέα του». Πρόκειται για τις δυνατότητες της διαμεσολάβησης, της διαιτησίας, της δικαστικής μεσολάβησης και της συμβιβαστικής επίλυσης της διαφοράς. Αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι οι διαφορές στις οποίες παρέχεται η δυνατότητα «εναλλακτικής επίλυσής τους» είναι αυτές που αφορούν υποθέσεις που υπάγονται στο λεγόμενο ιδιωτικό ενδοτικό δίκαιο, δηλαδή είναι υποθέσεις στις οποίες τα αντίδικα μέρη έχουν την εξουσία να «διαθέτουν» το αντικείμενο της διαφοράς τους (Ν. 3898/ 2010, άρθρο 2).